Skip to main content

Catatan Kajian Gus Baha | Hadits Ahad dan Qiyas | Ijtihad

 

Hadits Ahad dan Qiyas
.

Lak umume ulama (berpendapat) Menang Hadits (ahad), mergo hadits iku dawuhe Nabi, Qiyas itu fikirane Ulama ahli fiqih. Yo masuk akal, tetapi bareng diterusno ngene.. 

tsubutu hadzal hadits, bi nau'i dzonnin bir rowi

ثبوت هذا الحديث

بنوع ظَّنِّ بِالرَّاوِي

Piye2 kowe ndarani iku hadits mergo ono husnudzon, rowine iku tsiqoh (misale ozy iku tsiqoh). 

Maadhi : وثِقَ بـ / وثِقَ في / وثِقَ  
Mudhore' : يَثِق
Amar: ثِقْ
Mashdari: ثِقَةً ، ومَوْثِقًا ووُثُوقًا، ووَثَاقةً 
Isim Fa'il : فهو واثقٌ به ، وهي واثقةً 
Isim Maf'ul : والمفعول موثوقٌ به ، وهي موثوقٌ بها 

وهم موثوقٌ بهم
والجمع ثقات 
وهو الأمين، والثقة في الأخبار هو المصدق الذي يعتمد على كلامه 
والثقة أعم من العادل، لأنه قد يكون عادلا وقد لا يكون. (فقهية)


Nah tsiqohe rai2 ngene iki lak madzmum, (meragukan) 

Maadhi : ذمَّ 
Mudhore' : يَذُمّ 
Amar : اذْمُمْ / ذُمَّ
Mashdar : ذَمًّا 
Isim Fa'il فهو ذامّ  
Isim Maf'ul : والمفعول مَذْموم وذميم

ذمَّ الشَّخصَ: عابه، وهجاه، ولامه، وانتقصه واستحقره، عكسه مدَح

ذَمَّ الأَنْفُ : سالَ مُخاطُهُ

ذَمَّ الوَجْهُ : عَلاهُ الذَّميمُ، أَيِ الْمُخاطُ

ذَمَّ : استحق الذَّمّ


Artine kualitase podo, ternyata itu masalah manusia, bukan benturkan hadits ambek qiyas. Nah kecuali mutawaatir, kan onok konsensus bersama lek kuwi dawuhe kanjeng Nabi. 

Mutawaatir isim fa'il dari tawaataro, yatawaatiru, tawaaturon
Maadhi :تواتر 
Mudhore' : يتواتر
Mashdar : تواترا 
Isim Fa'il : فهو متواتر

تَوَاتَرَتِ الأخْبَارُ فِي الْمَدِينَةِ 
تَوَالَتْ، تَتَابَعتْ، تَلاحَقَتْ


Tapi lak (rai2 ahadi) ngene iki kan...? Ben di ndel terus muni qoola Rosululloh. 

Lha iku pentinge tahqiq. 
Tahqiq mashdar dari haqqoqo yuhaqqiqu

Fi'il maadhi : حقَّقَ / حقَّقَ في
Fi'il mudhore' :  يحقِّق 
Mashdar : تحقيقًا

Isim Fa'il : فهو مُحقِّق 
Isim Maf'ul :  والمفعول مُحقَّق

حَقّقَ الأمرَ: أثبته صَدَّقه
حقَّق الأمرَ: أرساه، جعله واقعًا
حَقّقَ الشيءَ والأمرَ: أَحْكمه

حَقق الثوب: أحكم نَسْجَه
صبغ الثوب صبَغْ تَحقِيقا: مُشْبَعًا

كلام مُحَقَّق: مُحْكَمُ الصَّنعةِ رَصِين
حَقّقَ الثوبَ وغيرهُ: وَشَّاهُ بِوَشْي على صُورَة الأخْقاقِ

حَقّقَ مع فلان في قضية: أخذ أَقواله فيها
قاضي التَّحقيق: المشرف على التَّحقيق
حقَّق النَّصَّ أو الكتابَ أو نحوَهما: تثبّت منه بطُرق التّحقيق المختلفة
حقَّق في الأمر: بحث فيه ودقَّق
حَقَّقَ مَا كَانَ يَتَمَنَّاهُ : أنْجَزَ، نَفَّذَ لَمْ يُحَقِّقْ شَيْئاً
حَقَّقَ التَّاجِرُ أرْبَاحاً : جَمَعَ أرْبَاحاً
مِن المحقَّق: من المؤكَّد الثابت


Wong kan nyongkone Abu Hanifah iku yuqoddimul qiyas alal hadits

يقدم القياس على الحديث

Ternyata masalahe...? tsubutul hadits iku ono nau'u dzonnin bir roowi

ثبوت الحديث

بنوع ظَّنِّ بِالرَّاوِي

Maksude bi tsiqotir roowi

اي بثقة الراوي

Ahlur ro-yii dhiddu ahlil hadits

اهل الرأي ضد اهل الحديث 

Ahli Ro-yi (pemikir) berbeda dengan ahli hadits..
Iku lak coro pengamatan, sakjane ora ngono...

Ozy: Rektor Gus...
Gus Baha: Rektor kalah mbek kyai...

Cuplikan Video bisa kalian saksikan disini, temen2..


Dari muqoddimah yang.... "sing paling ruwet ning nggone ijtihad". 

Fi'il Maadhi: اجتهد - اجتهد في 
Fi'il Mudhore' : يجتهد 
Mashdar : اجتهادًا 
Isim Fa'il : فهو مُجتهِد  

اجْتَهَدَ : بذلَ ما في وُسْعه

Istilah Fiqh 

جاء بحكم شرعيّ 
أو تأويل 

أصحاب المذاهب في تفسير 
الآيات وتأويلها

Yo tak baleni, sing ruwet ning nggone ijtihad iku, onok hadits ahad, dibenturno kambek qiyas, qiyase sing apik maksude (sing memenuhi syarat) / qiyas jaali

Fi'il Maadhi : قايسَ 
Fi'il Mudhore' : يقايس 
Mashdar : مُقايسةً وقِياسًا 
Isim Fa'il : فهو مُقايِس
Isim Maf'ul : والمفعول مُقايَس 

للمتعدِّي
قايَس الشيءَ: قدَّره

Kuwi lak yo repot. Kowe menangno qiyas sawangane ngalahno hadits, menangno hadits riwayate ahadi lewat wong sing.....mamnu' mamnu' maqtu' maqtu'...



Wong kan nyongkone Abu Hanifah iku yuqoddimul qiyas alal hadits
يقدم القياس على الحديث
Ternyata masalahe...? Tsubutul hadits iku ono nau'u dzonnin bir roowi
ثبوت الحديث

بنوع ظَّنِّ بِالرَّاوِي

Maksude bi tsiqotir roowi
اي بثقة الراوي
Ahlur ro-yii dhiddu ahlil hadits

اهل الرأي ضد اهل الحديث 
Ahli Ro-yi (pemikir) berbeda dengan ahli hadits..
Iku lak coro pengamatan, sakjane ora ngono... 

Maksude ngene lho, lek nyata iku hadits, iku jelas 

اذا صح الحدیث فهو مذهبی
idza shohal hadiits, fahuwa madzhabii..
(jika ditemukan hadits shohih, maka itu adalah madzhabku/pendapatku).

Tapi masalahe iku mau, onok 
ثبوت الحديث

بنوع ظَّنِّ بِالرَّاوِي

nau'u dzonnin bir roowi

Cuplikan Video bisa kalian saksikan disini, temen2..


KH. Hasyim Asy'ari
.
Wes gampangane ngene lho, dawuhe Mbah Hasyim Asy'ari mbek Mbah Hasyim Muzadi, kan wong ngroso milih Mbah Hasyim Asy'ari. 

محمد هاشم الأشعرى
أحمد هاشم مزادي


Tapi masalahe rowine rai2 ngene iki, kan sing njamin "iku dawuhe Mbah Hasyim Asy'ari" sopo? Ben debat tenan terus muni "Qola Mbah Hasyim Asy'ari". Sementara sing dawuhe Pak Hasyim Muzadi, qiyase meyakinkan. 

Nah sak iki mulai usum, angger debat ning PBNU, ning nggone acara2 NU sitik2 dawuhe Mbah Hasyim Asy'ari -ora jowo ora arab-. Lak tenan gak popo, umpomo tenan ae tapi sik onok 

مَحمَل , محامل
مصدر ميميّ من حمل , تأويل و تفسير
mahmal (tafsir) dawuhe, mungkin lewat 



أَخذه بِعينِ الاعتبارِ و الأَهمية
aati 'ain-e


القياس في الأسباب
لسبب من الاسباب
utowo li sababin minal asbab

Iki muqoddimah ngaji, dadi pancen ijtihad itu (sulit).

Cuplikan Video bisa kalian saksikan disini, temen2..


Syarah Muslim
.

Saiki mbalek neh ning lafadz hadits. Komentator ning syarah muslim sampek...
"Aku yakin lek Nabi dawuh ngene, tapi hadits muslim kok ngene? padahal hadits shohih".
"Gak mungkin Nabi sing Quroisy carane ngendikan ngene, iki lughote Abu Huroiroh".


قشبني ريحها وأحرقني ذكاؤها  

أما ( قشبني ) فبقاف مفتوحة 

ثم شين معجمة مخففة مفتوحة 

ومعناه : سمني وآذاني وأهلكني

كذا قاله الجماهير من أهل اللغة والغريب 

وقال الداودي معناه :غير جلدي وصورتي


وأما ( ذكاؤها ) فكذا وقع في جميع روايات الحديث 

( وذكاؤها ) بالمد وهو 

بفتح الذال المعجمة 

ومعناه : لهبها واشتعالها وشدة وهجها 

والأشهر في اللغة ذكاها مقصور  

وذكر جماعات أن المد والقصر لغتان يقال : ذكت النار تذكو ذكا إذا اشتعلت 

 وأذكيتها أنا

والله أعلم


Mergo Qosyaba -ni........ dzaka-u haa. 

Wal shohih indal arobi dzakaa -haa. Mergo sing maknani -lahabuhaa, bilaa hamzah. Akhire dirunut2 dawuhe Nabi, diriwayatno secara makna, ngangge lughote Abu Huroiroh. Sampai segitunya (neliti) ning bab lughot iku. 

Molane kowe ning kene tak latih, lak onok lafadz dari sekian kemungkinan. Iki muk latihan ae, kowe rausah anut, wong jenenge latihan iku banyak pilihan.


Karena tadi ada isti'mal. Kenek isti'mal kan gak mungkin, maknane negatif, kenek isti'mal lho ya.. tapi yo mungkin...., tapi ribet lek maknane....  Tapi lek kenek isti'mal gak ngangkat. 

Munkarun Naasihin


Yo mungkin, Yo iki crito, lafadz2 ning hadits, opo maneh trimo karangane kyai. Lafadz2 ning hadits iku onok analisisnya. Molane kulo niku, kitab ning bab lughot paling seneng ning syarah muslim. Mergo dari sekian kemungkinan itu (dibahas). Mesti di muqoddimahi, hadzihi an nuskho / an naskho bi aidii

Cuplikan Video bisa kalian saksikan disini, temen2..



KH. Maimoen Zubair
.

Kowe tak warahi ngalim coro mbah moen, mbah moen lek moco ping pindo. Diwoco an naskho, mergo umume pancen naskho, kadang diwoco nuskho, jarene mbah moen njagani kyai sing wes kadung kliru. Maksud e ngene lho, Kowe sok2 an pinter, jebule sing salah iku kyai sing rodok barokah. Bareng mbok belo, jebule ning kamus ora ngono. 


Misale umume kyai moco yasymulu, terus kene ruh, lek ning kamus i (mocone) yasymalu


شمل  , يشمل , شمْلا  , شمولا  

Tapi lak Mbah Moen pinter moco, Yasymalu, Yasymulu yo rapopo, wong kyai jowo wae. Aku ndisek iku janggal, nyapo karo Mbah Moen diwoco berkali kali? Njagani sing wes kadung kliru. Koyok misale sampeyan iso mbelo? 

وَالْغَمَامَة قَدْ أَظَلَّتْ   وَالْمَلاَ صَلُّوْا عَلَيْكَ  



Pada bait Mahalul Qiyam


يَا نَبِي سَلاَمْ عَلَيْك  يَارَسُولْ سَلاَمْ عَلَيْك

يَاحَبِيبْ سَلاَمْ عَلَيْك    صَلَوَاتُ اللهِ عَلَيْك


--

أشْرَقَ الْبَدْرُ عَلَيْنَا    فَاخْتَفَتْ مِنْهُ الْبُدُورُ

مِثْلَ حُسْنِكَ مَا رَأَيْنَا    قََطُّ يَا وَجْهَ السُّرُورِ


أَنْتَ شَمْسٌ أَنْتَ بَدْرٌ   أَنْتَ نُوْرٌفَوْقَ نُورٍ          

أَنْتَ إِكْسِيرٌوَغَالِي    أَنْتَ مِصْبَاحُ الصُّدُورِ


يَا حَبِيبِي يَا  مُحَمَّدْ      يَا عَرُوسَ الْخَافِقَينِ                        

 يَا مَؤَيَّدْ يَا مُمَجَّدْ        يَا إِمَامَ الْقِبْلَتَيْنِ


مَنْ رَأَى وَجْهَكَ يَسْعَدْ    يَاكَرِيمَ الْوَالِدَيْنِ                       

حَوْضُكَ الصَّافِي الْمُبَرَّدْ     وِرْدُنَا يَوْمَ النُّشُورِ


 مَا رَأَينَا الْعِيسَ حَنَّتْ    فِي السُّرَى إِلاَّإِلَيْكَ                          

 وَالْغَمَامَة قَدْ أَظَلَّتْ   وَالْمَلاَ صَلَّوْا عَلَيْكَ  


..........

wal malaa sholuu 'alaika. Kan yo bingung kowe nerokne. 

  • Mergo lak wal Malaa (Mubtada), 
  • Sholluu (khobar). 

Khobar kok soko jumlah  fi'il amr? (jumlah insya'). 


Contoh:

Jumlah insya- kategori  (Insya’ Tholabiy) / adanya tuntutan terdapat lima macam:

  • Amar (perintah)
  • Nahi (larangan)
  • Istifham (pertanyaan)
  • Tamanni (angan2)
  • Nida’ (panggilan)


Jumlah Insya- Ghairu Tholabi

  • At-Ta‘ajjub
  • Al-Qasam
  • At-Tarajji
  • Uslub al-Madh dan adz-Dzamm

Yo ono sing berusaha nyetak, dicetak nganggo fi'il madhi shollau. Tapi kan....? Timbang nyalahno wong sak mono akehe. 
  • Ning panggung moco shollu
  • Wong2 sholeh sing manfaat2 kabeh moco shollu
Kowe trimo lagi latihan editor, sok2 an pinter tahqiq. Aku akhire tak takwil, lak onok kyai2 sing takok. Gus... kudu digenti gus
Ngene wae ditakwil 


 وَالْغَمَامَة قَدْ أَظَلَّتْ   وَالْمَلاَ صَلَّوْا عَلَيْكَ  

والملا يقال لهم صلوا
wal malaa, yuqolu lahum
shollu.

Cuplikan Video bisa kalian saksikan disini, temen2..




Koyok iku... ( di ayat Al Quran)

َأَمَّا ٱلَّذِینَ كَفَرُوۤا۟ أَفَلَمۡ تَكُنۡ ءَایَـٰتِی تُتۡلَىٰ عَلَیۡكُمۡ 
فَٱسۡتَكۡبَرۡتُمۡ وَكُنتُمۡ قَوۡمࣰا مُّجۡرِمِینَ
Surat Al Jaatsiyah: 31

Itu kan sama konteksnya (dengan tadi), karena amr itu insya-, istifham yo insya-. Rektor raoleh mikire terlambat, 

iku istifham kok dipadakno amr? berarti (mikire) lambat. 

Khobar iku raoleh kok Jumlah Insya-
insya- iso ko
  • amr 
  • nahi, 
  • istifham. 

Ning Al Quran onok..

مَّا ٱلَّذِینَ كَفَرُوۤا۟ أَفَلَمۡ تَكُنۡ ءَایَـٰتِی تُتۡلَىٰ عَلَیۡكُمۡ
wa ammalladzina kafaruu, langsung 
afalam takun ayaatii
Surat Al Jatsiyah: 31

Kan ditakwil, 
kaifa yuqolu lahum.... 
Karena kalau itu jadi khobar masalah, karena bentuknya insya-

--
Ayo ayo gek ngopi
ngopi sak anane

Ndi wak anmu ndi? Kok ora ono ning ngarepmu? Ning mburi enek to ora iku? Kek i lho, gurune sak ake, ustadz kok ora mbok kek i. Ojo join to, ustadz o.. Yo ngono cah, ta'dzim barang to, 

Fi'il maadhi  عظَّم
Fi'il mudhore'  يعظّم
Mashdar  تعظيما 
Isim Fa'il  فهو مُعظِّم
Isim Maf'ul  والمفعول مُعظَّم

عظَّم والدَه 
كبَّره وفخَّمه، بجَّله، وقَّره، احترمه وأجلَّه 

عَظَّمَ الشَّاةَ 
قَطَّعَهَا عَظْماً عَظْماً

Cuplikan Video bisa kalian saksikan disini, temen2..




Comments